Hou uw kat gezond en controleer zijn gewicht

Katten met overgewicht: een reëel gevaar voor de gezondheid

Een te dikke kat is geen gezonde kat. Obesitas verhoogt het risico op het ontwikkelen van talrijke ziekten of verergert bestaande ziekten: diabetes, nierstenen, gewrichtsproblemen zoals artrose, ademhalings- en hartproblemen, kanker, huidaandoeningen, ...

Het gewicht van uw kat is dus een bepalende factor voor zijn levensverwachting, die aanzienlijk lager kan zijn bij dikkere katten. Overgewicht is niet alleen minder elegant, het is ook nefast voor het welzijn van uw dier. Een te dikke kat heeft bijvoorbeeld moeite met springen, zich wassen, ...

Het gewicht van uw kat heel regelmatig controleren en hem dagelijks gezonde voeding geven, rekening houdend met de juiste porties, is de beste manier om mogelijke ernstige gezondheidsproblemen te voorkomen.

Voedsel van lage kwaliteit bevat vaak te veel calorieën en vet. Kies daarom voor voeding van hoge kwaliteit in de vorm van brokjes of paté. Snoepjes mogen zeker, maar ze moeten met mate worden gegeven en worden bijgeteld bij de dagelijkse voedselinname om ervoor te zorgen dat de gegeven hoeveelheid niet meer bedraagt dan 10% van de calorie-inname van de kat.

Veel kattenbaasjes weten niet dat hun huisdier overgewicht heeft. Volgens een onderzoek van de Britse Pet Food Manufacturers Association (PFMA) volgt 68% van de baasjes geen professioneel voedingsadvies. 77% van de dierenartsen is bovendien van mening dat dit de afgelopen vijf jaar is verslechterd. Overgewicht en obesitas komen niet alleen voor bij katten, maar ook bij andere huisdieren zoals honden en exotische dieren. 

Hou het gewicht van uw kat van jongs af aan in de gaten 

Al vanaf de eerste weken is het essentieel om op het gewicht en dus de groei van uw kitten te letten.

Tijdens de groeiperiode is het belangrijk dat een kitten ... een beetje afvalt! Dit komt misschien als een verrassing, maar het helpt om aanleg voor overgewicht of obesitas op volwassen leeftijd te voorkomen. Overmatige gewichtstoename tijdens de groeiperiode verhoogt namelijk het risico op obesitas op volwassen leeftijd.

De dierenarts zal een gewichtscurve bepalen die is aangepast aan de leeftijd van de kat. Het baasje kan deze curve dan volgen.

Idealiter wordt een kitten elke dag gewogen, steeds op dezelfde weegschaal en zoveel mogelijk op hetzelfde tijdstip van de dag. Dit voorkomt gewichtsschommelingen door voeding of uitscheiding van faeces en/of urine. Een kat wegen kan heel eenvoudig met een baby- of keukenweegschaal. 

In de puberteit bereikt de kitten zijn groeipiek, aangezien dit de periode is waarin het dier het snelst groeit. Zijn voedingsbehoeften zijn hier dus heel belangrijk, zowel op het vlak van energie als qua voedingsstoffen.

Tijdens de groeiperiode neemt de energiebehoefte van de kitten af met ongeveer 10%. Het is daarom belangrijk om hier niet in de fout te gaan. De hulp van de dierenarts is van onschatbare waarde bij het onder controle houden van het gewicht. 

Voordat een kitten overschakelt op volwassen kattenvoer heeft hij voeding nodig die overeenkomt met zijn leeftijd. Dit is essentieel om het ideale gewicht onder controle te houden en erna te behouden.

Hoeveel moet een kitten van 3 maanden wegen? 

Het gemiddelde gewicht van een kat bij de geboorte is 300 gram. Op 3 maanden is het gemiddelde gewicht voor een standaard Europese kat ongeveer 1,4 kg. De gewichtstoename van de kitten moet aan de hand van verschillende criteria (zoals zijn volwassen grootte) worden gevolgd.

Wat is het normale en ideale gewicht voor een kat van 1 jaar oud?

Alles hangt af van het kattenras, maar als algemene regel geldt dat het gemiddelde ideale gewicht van een volwassen vrouwtjeskat van het type Europese kat (kruisingen of zogenaamde ‘huis-, tuin- en keukenkat’) tussen 3 en 4 kg ligt. Het gemiddelde normale gewicht van een volwassen kater ligt tussen 4 en 5 kg.

Hoeveel moet een kat wegen? 

Het gewicht van een kat hangt af van vele factoren: 

• de leeftijd, 
• het geslacht,
• het ras,
• de levenswijze,
• de gezondheidstoestand.

Met de hulp van de dierenarts kan het gewicht van de kat worden gecontroleerd aan de hand van curves. Naarmate de kat groeit, kan de mate van overgewicht worden beoordeeld met behulp van een index die de "body condition score" wordt genoemd.

Het ideale gewicht van een kat hangt ook af van het ras. Onderstaande gewichten van rassen zijn een indicatie, het hangt verder natuurlijk ook af van de kat zelf en zijn leefgewoonten. De huis-, tuin- en keukenkat, waarvan er veruit het meest rondlopen in België en Nederland, moet ongeveer 3 à 4 kilo wegen (poezen) of 4 à 5 kilo (katers). Is de kat zwaarder, dan heeft hij overgewicht. Lichte rassen (Bengalen bijvoorbeeld) of erg lichte rassen (denk aan de Devon Rex) wegen bij een normaal gewicht tussen de 2,5 en 3,8 kilo (poezen) of tussen 3 en 4,5 kilo (katers). Zware rassen wegen 4 à 5 kilo (poezen) of 5 à 6 kilo (katers). We hebben het dan bijvoorbeeld over de British Shorthair. Dan zijn er ook nog de erg zware rassen, de Maine Coon is zo een erg populair ras. Deze katten zijn groot en zwaar. Als de Maine Coon poes 4 à 5 kilo weegt of de kater 6 à 8 kilo is er geen enkele reden tot bezorgdheid. Dit geldt ook voor de Noorse boskat of de Ragdoll.

Vanaf welk gewicht wordt een kat als zwaarlijvig beschouwd?

Wat is het verschil tussen overgewicht en obesitas? Overgewicht wordt klinisch gedefinieerd als een feitelijk gewicht dat 10% boven het ideale gewicht ligt. Obesitas wordt gedefinieerd als een feitelijk gewicht dat 20% boven het ideale gewicht ligt.

Hoe moet u uw kat nu gezond houden? Tijdens zijn leven is het belangrijk om hem op zijn ideale lichaamsgewicht te houden. Dit wordt vastgesteld op 3/5 of 5/9, afhankelijk van de schalen die in de klinieken worden gebruikt, maar ook bij een gewichtswaarde die in de buurt blijft van het gedefinieerde ideale gewicht. 

Als u twijfelt over het gewicht van uw kat, aarzel dan niet uw dierenarts te raadplegen.

Wat zijn mogelijke oorzaken van zwaarlijvigheid bij katten?

De belangrijkste oorzaak van te zware katten is dat ze een te grote hoeveelheid energie binnenkrijgen. Dit kan zijn omdat de kat te veel of te vaak eten krijgt of omdat het voedsel dat hij eet te veel calorieën bevat. Dit is vaker het geval als de kat alleen droog voedsel eet (brokken). Verder kan het zijn dat de kat minder energie nodig heeft. Jonge katten (tot 2 jaar) hebben meer energie nodig. Aangezien de benodigde energie per kat nu eenmaal verschilt, net zoals bij mensen, is het moeilijk te zeggen hoeveel jouw kat precies nodig heeft. Verder heeft ook de sterilisatie/castratie van de kat invloed op zijn gewicht, daarover later meer in dit artikel. 

Er zijn ook ziektes die leiden tot gewichtstoename:

• La maladie de Cushing: bij deze ziekte produceert de bijnier te veel cortisol waardoor katten hongeriger, minder actief en luier worden. Het resultaat is een dikke, hangende buik, terwijl de rest van het lichaam vaak erg dun is.
• Een vergroting of tumor van de hypofyse: hierdoor worden er meer groeihormonen geproduceerd. Een teveel aan groeihormonen leidt tot insulineresistentie, wat leidt tot secundaire diabetes type 2, wat op zijn beurt weer leidt tot een verhoogde eetlust en verdere gewichtstoename.
• Hypothyreoïdie: deze ziekte veroorzaakt een lage productie van schildklierhormonen die verantwoordelijk zijn voor de cellulaire en metabolische functie van de kat. Hypothyreoïdie is uiterst zeldzaam bij katten.

Controleer de voedselinname van uw kat

Om een kat op zijn ideale gewicht te houden, moeten zijn behoeften regelmatig worden bekeken, maar ook de evolutie aangezien er rekening moet worden gehouden met vele factoren, zoals zijn levensstijl, het seizoen, de mate van activiteit enz. Zo kan het dieet van de kat regelmatig worden aangepast. Deze aanpassing kan, indien nodig, eenmaal per jaar worden bekeken, bijvoorbeeld wanneer de kat wordt ingeënt.

Het is heel belangrijk om het gewicht van uw kat regelmatig te controleren om zo de voeding aan te passen. Om uw kat goed te voeden, is het aan te raden een hoeveelheid voeding te geven die overeenkomt met de energiebehoefte. Voedsel kan vrij ter beschikking worden gesteld, zodat de kat zich de hele dag kan reguleren. 

Als u echter merkt dat uw kat zichzelf niet reguleert, dan kan u ervoor kiezen om te rantsoeneren. Sommige katten zijn gulziger dan andere, en dan kan dit wel nodig zijn. Als u de hoeveelheid voedsel die u uw kat geeft niet onder controle houdt, kan het gebeuren dat u hem meer geeft dan hij werkelijk nodig heeft.

Volgens een onderzoek geeft 87% van de eigenaren hun kat wat zij denken dat de juiste portie is, maar elke voeding is anders en biedt niet dezelfde voedingswaarden. Slechts 20% van de kattenbaasjes meet de hoeveelheid voer die ze geven. Gewichtstoename voorkomen is een kwestie van rantsoenbeheersing. Op de verpakkingen van brokken staat meestal aangegeven hoeveel brokken een kat per dag moet of mag eten.

Hoe controleert u het gewicht van uw kat en weet u of hij te dik is?

Door uw kat te wegen, kan u zijn gewicht controleren. U kan echter ook zijn lichaam observeren, zijn figuur. De taille en de buik moeten zichtbaar zijn. Dit hangt natuurlijk af van het kattenras; langharige katten zoals de Perzische kat, de Turkse Angora of de Siberische kat kunnen bijvoorbeeld hun overtollige vet en de kleine oneffenheden gemakkelijk verbergen! 

U kan uw kat ook onderzoeken. Als de buik is opgezwollen en de ruggengraat en ribben moeilijk te voelen zijn, dan kan het zijn dat uw kat overgewicht heeft.

Moet u zich zorgen maken over een kat die snel eet? 

Katten hebben graag meerdere kleine maaltijden per dag. Ze hebben een kleine maag en knabbelen vaak! Ze mogen zich echter niet op hun etensbak storten en gehaast eten. Als u merkt dat uw kat te snel eet, aarzel dan niet om een afspraak te maken met uw dierenarts om te overleggen.

Het is mogelijk dat dit komt doordat zijn dieet niet is aangepast en niet bij hem past. Een onderliggend gezondheidsprobleem kan echter ook zijn neiging tot boulimie verklaren, zoals diabetes bij katten of hyperthyreoïdie, wat polyfagie veroorzaakt. Dit is wat wij in medisch jargon de buitensporige behoefte om te eten noemen, omdat er geen verzadiging is.

Een gedragsstoornis, een gebrek aan of slechte behandeling ter bestrijding van wormen bij katten kan ook de oorzaak zijn van boulimie.

Hoe kan u een zwaarlijvige kat gewicht laten verliezen?

Een zwaarlijvige kat gewicht laten verliezen is niet altijd gemakkelijk. Het baasje moet zich eraan houden en moet dan soms weerstaan aan smekende ogen! In een huishouden met meerdere personen moet iedereen meedoen. Als de kat buiten kan, kan dit de zaken moeilijker maken, omdat hij dan prooien kan eten of eten bij de buren kan stelen. 

Er kan een dieet worden opgesteld. Dankzij het advies van de dierenarts loopt u geen risico om fouten te maken die kunnen leiden tot tekorten of excessen, die op hun beurt schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van het dier. Een nauwe opvolging van de voeding met frequente en regelmatige consultaties in het begin kan, afhankelijk van het dier, nodig zijn en voorgeschreven worden door de dierenarts.

Een krabpaal kan een kat stimuleren om te springen, zich te amuseren en dus te bewegen. Ook al raakt een kat zijn overtollige energie niet kwijt zoals een hond, hij heeft ook behoefte aan lichaamsbeweging om in vorm te blijven. Een zittende levensstijl kan gewichtstoename veroorzaken of bevorderen. Het is belangrijk om elke dag tijd te maken voor uw kat om te spelen. U kan hem ook overdag, als hij alleen is, wat speelgoed geven. Automatische voedingssystemen kunnen ook de voedselopname van een zwaarlijvige kat "afremmen". Een extra tip om katten te helpen afvallen. 

Als uw kat dan eindelijk afgevallen is, is het belangrijkste ervoor te zorgen dat het gewicht er weer niet bijkomt. Dit is soms net zo moeilijk als hem laten afvallen, om dezelfde redenen. U moet uzelf hier echter aan houden, want het gaat om zijn gezondheid en welzijn.

Komt een gesteriliseerde kat altijd aan? 

Niet alle katten komen na een sterilisatie bij, maar deze ingreep kan zeker leiden tot gewichtstoename. Bij een constant gewicht vermindert de verwijdering van de geslachtsklieren de energiebehoefte (calorieën) van katten met 30%**. Langs de andere kant neemt de eetlust van de kat dan weer toe!

Controle bij een dierenarts kan helpen om gewichtstoename na sterilisatie of castratie bij Katers te controleren en te voorkomen. Er kan een aangepast dieet worden aanbevolen. Er bestaat kwalitatieve voeding die speciaal is samengesteld voor gesteriliseerde dieren. Verder heeft de levensstijl een grote invloed op de mogelijkheid dat de kat aankomt.

Gedurende de eerste 3 maanden na de operatie wordt het gewicht van de kat regelmatig gecontroleerd om na te gaan of de gewichtstoename verband houdt met de operatie. Daarna wordt er eenmaal per maand gewogen.

Gewichtsverlies moet ook een waarschuwing zijn

Gewichtsverlies is niet normaal. Ondergewicht is even gevaarlijk voor de gezondheid van een kat als gewichtstoename. Een slecht aangepast dieet kan leiden tot ondergewicht bij katten, maar er zijn ook andere oorzaken. Katten kunnen weigeren te eten omdat ze pijn hebben, een gedragsstoornis hebben of ziek zijn.

Een inwendige besmetting met parasieten kan ook de oorzaak zijn van ondergewicht. Enkel met een diagnose bij de dierenarts kunnen de oorzaken worden opgespoord en kan de juiste behandeling worden opgestart. Als uw kat gewicht verliest, moet u in elk geval een dierenarts raadplegen. 

Voorkomen dat uw kat bijkomt, betekent het welzijn van uw kat respecteren. Zo kan u echter ook bepaalde ziekten als gevolg van overgewicht of obesitas vermijden. Als baasjes slecht zijn geïnformeerd of wanneer ze niet willen inzien dat hun kat te dik is, dan is dit gevaarlijk voor de gezondheid van de kat. Dit is een negatieve ontwikkeling die dierenartsen steeds vaker zien. Een goede controle van het gewicht van uw huisdier en hulp van de dierenarts om een dieet op te starten is dan mogelijk, zodat de kat zijn normale gewicht, zijn ideale gewicht, terugkrijgt.