Wat is artrose?
Artrose is een aandoening waarbij de twee botten van een gewricht niet soepel over elkaar heen scharnieren. Artrose is progressief. Naarmate de tijd vordert, wordt de ziekte (en dus ook de pijn) steeds erger. Het gevolg is een beperkte bewegingsmogelijkheid van het gewricht.
Vaak gaat artrose gepaard met gewrichtsontstekingen. Artrose komt bij verschillende hondenrassen voor. Het ene ras is al wat gevoeliger dan het andere. Vooral grotere honden, zoals de Deense dog, labrador retriever en Duitse herder zijn extra vatbaar. Naast artrose komt ook dysplasie van de heupen of ellenbogen bij dit soort honden vaker voor.
Een hond sterft niet aan artrose, maar kan er wel heel veel pijn door hebben. Een kat kan overigens ook aan artrose lijden, lees daar meer over in ons artikel artrose bij katten.
Oorzaken van artrose bij honden
● Leeftijd: Naarmate honden ouder worden, neemt de kans op artrose toe, omdat het kraakbeen door slijtage steeds dunner en kwetsbaarder wordt.
● Gewicht: Overgewicht legt extra druk op de gewrichten en versnelt het slijtageproces van het kraakbeen, wat kan leiden tot vroegtijdige artrose.
● Erfelijkheid en rasgevoeligheid: Zoals eerder vermeld zijn grote rassen vatbaarder voor artrose. Ook bepaalde erfelijke aandoeningen, zoals heupdysplasie, verhogen het risico op artrose.
● Blessures en gewrichtsaandoeningen: Oude verwondingen, breuken of gescheurde gewrichtsbanden kunnen leiden tot artrose.
● Overbelasting: Bij sporthonden of zeer actieve honden kan herhaalde overbelasting van de gewrichten leiden tot vroegtijdige slijtage.
De meest voorkomende plaats voor artrose bij honden is aan de ellebogen, schouders, knieën, heupen en tenen. De aandoening is echter regelmatig over het hele lichaam verspreid, waardoor er dus meerdere gewrichten worden aangetast. Artrose aan de nek of rugwervels is dus ook heel goed mogelijk. De aandoening is, in tegenstelling tot slijtage van de gewrichten, géén ouderdomskwaal.
Onthoud dat gewrichtsslijtage en artrose bij honden niét hetzelfde is. Slijtage kan ontstaan als gevolg van artrose, maar hoeft er niet mee samen te gaan. Niet of onvoldoende behandelde dysplasie (abnormaal gevormde gewrichten) kan aan de andere kant wél artrose in de hand werken.
Welke symptomen vertoont een hond met artrose?
Net zoals mensen met artrose die 's ochtends moeite hebben met opstaan, kunnen honden minder goed overeind komen. Met pijnlijke gewrichten gaat dat immers niet meer zo snel. Omdat een hond met artrose geen acute, maar wel chronische pijn heeft, zal hij niet piepen. Dat de hond chronische pijn heeft, is te herkennen aan hijgen, terwijl het dier geen inspanning heeft geleverd. Andere zichtbare symptomen die de kenmerken van artrose vertonen zijn:
● Stijfheid, vooral na rust: honden met artrose hebben moeite met het op gang komen na een rustperiode.
● Minder zin om te bewegen: een hond met pijnlijke gewrichten heeft uiteraard minder zin om te wandelen, spelen of rennen.
● Moeite met traplopen of springen.
● Mank lopen na een lange wandeling.
● Sneller uitglijden op gladde tegels.
● Gaan zitten of liggen tijdens een wandeling.
● Een pijnreactie als je de hond aanraakt.
● Likreactie: sommige honden likken aan hun pijnlijke gewrichten in een poging de pijn te verzachten.
Bovenstaande symptomen worden verergerd door de koude. Als je hond bovenstaande symptomen heeft, ga je best naar jouw dierenarts voor de juiste diagnose en een eventuele behandeling.
Behandeling van artrose bij honden
Aangetast kraakbeen tussen twee botten groeit niet meer aan. Gewrichten die eenmaal minder functioneren, worden dus nooit meer de oude. Om artrose vast te stellen, zal jouw dierenarts een lichamelijk onderzoek doen, vaak gecombineerd met röntgenfoto's om te zien in hoeverre het kraakbeen is aangetast. Röntgenbeelden geven een goed beeld van de slijtage en de veranderingen in het gewricht. Soms worden aanvullende onderzoeken (zoals een MRI of CT-scan) uitgevoerd om een beter beeld te krijgen van de gewrichtsstructuur.
Naargelang de aard van de gewrichtsaantasting en de lichamelijke conditie van de hond zal de dierenarts een behandelplan opzetten. De behandeling van artrose is vaak gericht op pijnbestrijding en het verbeteren van de mobiliteit.
Het behandelplan voor artrose bij honden begint met de dingen waar de hondeneigenaar zelf mee kan helpen, zoals één of meerdere van de onderstaande zaken:
Afvallen
Door overtollig gewicht komt er extra belasting op de gewrichten en degenereert het kraakbeen sneller. Door af te vallen, zal het lichaam beter reageren op eventuele medicatie.
Aangepaste voeding
Het meest voorkomende hondenvoer van de supermarkt bevat vaak niet voldoende bouwstoffen om artrose bij de hond in goede banen te leiden. Of de hond nu overgewicht heeft of niet, er is speciale voeding verkrijgbaar waarbij binnen een termijn van drie tot zes weken al duidelijk verbeteringen in de mobiliteit te zien zijn. Het artrosedieet kan eventueel worden aangevuld met supplementen. Er zijn voedingssupplementen op de markt die speciaal voor gebruik bij artrose zijn.
Bewegen (zonder te gaan overbelasten)
Het is beter om met je hond korte wandelingen te doen van bijvoorbeeld een kwartiertje dan een lange wandeling van een uur of langer. Is het dier een zwemmer, laat hem dan vooral zwemmen. Tijdens het zwemmen worden de gewrichten minder belast dan tijdens het lopen. Bovendien bouwt het dier hier extra spiermassa mee op.
Fysiotherapie
Mocht een speciaal bewegingsschema aan de orde zijn, dan zal de dierenarts de hond doorverwijzen naar een dierenfysiotherapeut. Voor een specifieke behandeling van artrose kan deze kiezen voor massage of hydrotherapie.
Wat geef je een hond tegen artrose? Medicatie voor artrose bij honden
Negen van de tien keer krijgen honden met artrose medicijnen. Dit zijn vooral pijnstillende en ontstekingsremmende middelen. In extreme gevallen zal de behandelende dierenarts besluiten om een operatie uit te voeren, waarbij het aangetaste gewricht geheel of gedeeltelijk wordt vervangen door een kunststof exemplaar. In hoeverre dit gedekt wordt door de huisdierenverzekering is afhankelijk van het afgesloten ziektekostenpakket.
● Pijnstillers en ontstekingsremmers worden vaak gebruikt om pijn en ontsteking te verminderen. Deze medicijnen kunnen de pijn bij artrose effectief verlichten, maar het gebruik ervan moet goed worden opgevolgd door jouw dierenarts omwille van mogelijke bijwerkingen.
● Supplementen voor gewrichten: Glucosamine, chondroïtine en omega 3-vetzuren kunnen helpen om de kraakbeenstructuur te ondersteunen en ontstekingen te verminderen.
Operatie
Een operatie is meestal niet de eerste stap in de behandeling van artrose bij honden. Eerst wordt vaak geprobeerd de klachten te verminderen met pijnstillers, ontstekingsremmers en fysiotherapie. Ook kunnen voedingssupplementen met glucosamine en chondroïtine helpen om het gewrichtskraakbeen te ondersteunen. Als deze behandelingen echter onvoldoende helpen en de hond ernstige pijn blijft ondervinden, kan de dierenarts een operatie overwegen.
De dierenarts kan het aangetaste gewricht vervangen door een kunstgewricht (dit kan alleen bij de heupen). Dit gebeurt vooral bij grotere hondenrassen met ernstige heupartrose. Ook kan een gewricht via een artrodese vastgezet worden. Dit beperkt de beweging, maar voorkomt verdere pijn door wrijving van beschadigde gewrichtsdelen. Bij ellebogen werkt dit slecht omdat een elleboog te belangrijk is als gewricht.
Een operatie kan veel voordelen bieden, zoals pijnverlichting en een betere mobiliteit. Toch zijn er ook risico's aan verbonden, zoals complicaties tijdens de operatie, infecties of een langdurig herstelproces. De dierenarts zal per hond onderzoeken of een operatie zinvol is en of de hond fit genoeg is om het herstel goed door te komen. Na de operatie volgt vaak een periode van rust en gecontroleerde beweging om het herstel te bevorderen. Ook fysiotherapie is een belangrijk onderdeel van de revalidatie. Goede nazorg is dus essentieel!
Wat moet ik doen als mijn hond artrose heeft? Tips
De hond moet blijven bewegen, ondanks de artrose. Denk hierbij aan meerdere korte wandelingetjes in plaats van één lange. Vermijd ook onverwachte bewegingen. De dierenfysiotherapeut of de dierenarts kunnen je hierbij adviseren. Verder kunnen we je de volgende tips geven om te zorgen dat de hond zo weinig mogelijk last heeft:
- Geef je hond een massage: Een zachte massage kan zowel de bloedcirculatie als de flexibiliteit van je hond verhogen. Het is wel belangrijk dat je weet hoe je de massage moet geven, vraag hiervoor tips aan een dierenfysiotherapeut.
- Vachtverzorging: Een hond met artrose kan dit soms zelf niet meer goed. Denk hierbij aan kammen en borstelen, maar ook aan knippen als er knopen in de vacht zitten.
- Geef hulpmiddelen zoals een hondentrap: Als je hond graag op de zetel slaapt, maar hij niet meer makkelijk in de zetel kan springen, geef hem dan een hulpmiddel, soms is één treetje al genoeg.
- Voorkom gladde vloeren en oppervlakken: je mooie parket of betegelde vloer zou wel eens te glad kunnen zijn voor je hond, hij durft er dan niet meer op te lopen. Als dit het geval is, kan je kiezen voor bijvoorbeeld een tapijt of antislipsokken voor de hond.
- Zorg dat je hond het niet koud heeft: Koude verergert de stijfheid en pijn bij een hond met artrose. Aarzel dus niet om de hond een jas aan te doen in de winter.
- Zorg er ten slotte voor dat de hond op een rustige plaats kan gaan zitten of liggen. Hij is mogelijk gevoeliger voor geluid en onrust.